Nhiều người đã lựa chọn cách lập vi bằng khi cần những văn bản mang giá trị chứng cứ để tham gia vào các giao dịch. Việc lập công chứng vi bằng này sẽ giúp các bên liên giảm được rủi ro của hợp đồng. Tuy nhiên, vẫn có rất nhiều người thắc mắc các câu hỏi như vi bằng là gì, khi nào thì cần phải lập vi bằng và sử dụng vi bằng để mua bán nhà đất có được không? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn giải quyết tất cả các thắc mắc trên.

Vi bằng là gì? Công chứng vi bằng là gì?

Theo Khoản 3, Điều 2, Chương I của nghị định 08/2020/NĐ-CP về Tổ chức và hoạt động của Thừa phát lại, đã giải thích thuật ngữ vi bằng là gì. Vi bằng là văn bản ghi nhận sự kiện, hành vi có thật do Thừa phát lại trực tiếp chứng kiến, lập theo yêu cầu của cá nhân, cơ quan, tổ chức theo quy định của Nghị định này.

Hiểu theo cách đơn giản nhất thì vi bằng, hay công chứng vi bằng chính là một loại tài liệu minh chính bằng văn bản có có thể có hình ảnh, video hay âm thanh kèm theo trong trường hợp cần thiết. Trong tài liệu vi bằng, Thừa phát lại sẽ có sự ghi nhận khách quan về mặt hành vi hay sự kiện do thừa phát lại chứng kiến. Giấy vi bằng sẽ là chứng cứ xác thực trước Tòa án nếu các bên liên quan phát sinh tranh chấp.

Công chứng vi bằng có giá trị pháp lý hay không?

Nghị định số 08/2020/NĐ-CP về Tổ chức và hoạt động của Thừa phát lại cũng đã ban hành quy định về giá trị pháp lý của vi bằng thừa phát lại đã lập như sau:

“Điều 36. Thẩm quyền, phạm vi lập vi bằng, giá trị pháp lý của vi bằng.

1. Thừa phát lại được lập vi bằng ghi nhận các sự kiện, hành vi có thật theo yêu cầu của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong phạm vi toàn quốc, trừ các trường hợp quy định tại Điều 37 của Nghị định này.
2. Vi bằng không thay thế văn bản công chứng, văn bản chứng thực, văn bản hành chính khác.
3. Vi bằng là nguồn chứng cứ để Tòa án xem xét khi giải quyết vụ việc dân sự và hành chính theo quy định của pháp luật; là căn cứ để thực hiện giao dịch giữa các cơ quan, tổ chức, cá nhân theo quy định của pháp luật.
4. Trong quá trình đánh giá, xem xét giá trị chứng cứ của vi bằng, nếu thấy cần thiết, Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân có thể triệu tập thừa phát lại, cơ quan, tổ chức, cá nhân khác để làm rõ tính xác thực của vi bằng. Thừa phát lại, cơ quan, tổ chức, cá nhân khác phải có mặt khi được tòa án, Viện kiểm sát nhân dân triệu tập”.

Nói một cách dễ hiểu, giá trị pháp lý của vi bằng là gì? Là chỉ có giá trị bằng chứng, là một loại chứng cứ được công nhận là đã có diễn ra việc mua bán, giao nhận tiền nhà. Do đó, đây hoàn toàn không phải là một loại giấy tờ chính thức có thể đảm bảo cho giá trị tài sản như sổ hồng hay sổ đỏ.

Bên cạnh đó, văn phòng thừa phát lại cũng chỉ ghi nhận lại rằng đã có hành vi trao đổi, giao nhận giấy tờ hay giao dịch tiền diễn ra. Chứ hoàn toàn không chứng thực quan hệ giao dịch mua bán tài sản của các bên. Cho nên vi bằng không có chức năng như công chứng, chứng thực việc giao dịch mua bán tài sản.

Hướng dẫn trình tự thủ tục lập công chứng vi bằng

Bước 1: Tiếp nhận yêu cầu lập vi bằng

Khi đã biết vi bằng là gì và có nhu cầu lập vi bằng, khách hàng cần đến Văn phòng thừa phát lại để điền vào Phiếu yêu cầu lập vi bằng theo cái nội dung mẫu. Sau khi điền xong, thư ký nghiệp vụ sẽ kiểm tra lại tính hợp pháp của các nội dung trong Phiếu yêu cầu lập vi bằng. Phiếu hợp lệ sẽ được trình lên cho Thừa phát đã lại được phân công để theo dõi vụ việc quyết định.

Đối với những trường hợp mà khách hàng có yêu cầu lập vi bằng thông qua các phương tiện thông tin khác, không phải trực tiếp tại văn phòng, thì Phiếu yêu cầu lập vi bằng và Phiếu cung cấp thông tin sẽ được gửi đến và thực hiện tại nơi khách hàng yêu cầu.

Bước 2: Thỏa thuận về việc lập vi bằng

Khi các cá nhân hay tổ chức muốn lập vi bằng về các hành vi, sự kiện đều cần phải có thỏa thuận chung với Trưởng văn phòng Thừa phát lại về việc lập vi bằng. Thỏa thuận này sẽ được lập thành biên bản với những nội dung chủ yếu sau:

• Nội dung cần lập công chứng vi bằng: là các sự kiện, hành vi hay chuỗi hành vi liên quan đến sự kiện nào đó mà người đề nghị muốn thừa phát lại tiến hành lập vi bằng.
• Địa điểm, thời gian: là không gian, địa điểm và thời gian cụ thể diễn ra sự kiện, hành vi lập vi bằng.
• Chi phí: là phần kinh phí, lệ phí mà người đề nghị lập vi bằng cần phải thanh toán đủ cho Thừa phát lại.
• Các thỏa thuận khác nếu có: ngoài những nội dung bắt buộc ở trên, hai bên cũng có thể thỏa thuận thêm về các nội dung khác như trường hợp đơn phương chấm dứt hợp đồng, hay tình trạng bất khả kháng và quyền lợi của người thứ ba có liên quan…

Biên bản việc thỏa thuận trên sẽ được lập thành 02 bản và mỗi bên chịu trách nhiệm giữ 01 bản. Trong trường hợp thông tin và tài liệu mà người đề nghị lập vi bằng cung cấp không đầy đủ, không chính xác dẫn đến việc lập vi bằng của Thừa phát lại có sai sót, thì người đề nghị lập vi bằng phải hoàn toàn chịu trách nhiệm về những sai sót đó.

Bước 3: Tiến hành lập vi bằng

Việc lập vi bằng có thể được tiến hành tại Văn phòng Thừa phát lại hoặc tại nơi mà người đề nghị yêu cầu đối với các sự kiện, hành vi mà thừa phát lại trực tiếp chứng kiến.

Thừa phát lại sau đó sẽ cần phải mô tả cụ thể sự kiện, hành vi cần ghi nhận; tiến hành đo đạc, chụp ảnh, quay phim… một cách trung thực, khách quan nhất trong vi bằng.

Công chứng vi bằng sẽ được lập thành 03 bản chính: 01 bản giao người đề nghị lập vi bằng, 01 bản gửi cho Sở Tư pháp tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương trong thời hạn 03 ngày làm việc, kể từ ngày lập vi bằng, 01 bản cuối sẽ được lưu trữ tại văn phòng Thừa phát lại theo đúng quy định của pháp luật về lưu trữ đối với văn bản công chứng.

Nếu có sai sót về kỹ thuật trong khi ghi chép, hay lỗi đánh máy mà việc sửa lỗi không làm ảnh hưởng đến tính xác thực của vi bằng thì Thừa phát lại được quyền sửa lỗi đó. Việc sửa lỗi kỹ thuật trong vi bằng cũng phải được thực hiện bằng văn bản, do chính Thừa phát lại lập, ký tên và đóng dấu của Văn phòng Thừa phát lại.

Nếu vi bằng đã được giao cho người đề nghị và đăng ký tại Sở Tư pháp rồi mới phát hiện lỗi kỹ thuật. Thì Thừa phát lại cần phải có văn bản thông báo việc sửa chữa lỗi kỹ thuật cho người đề nghị và Sở Tư pháp biết.

Bước 4: Thanh lý thỏa thuận lập vi bằng, cấp bản sao vi bằng

Khi việc lập vi bằng đã hoàn thành, Thừa phát lại phải giao cho người đề nghị lập 01 bản chính vi bằng. Khi bàn giao, khách hàng phải ký vào sổ bàn giao công chứng vi bằng và thanh lý các thỏa thuận lập vi bằng.

Bản sao vi bằng là gì? Được cấp trong trường hợp nào? Bạn cần biết, bản sao vi bằng chỉ được cung cấp trong trường hợp cơ quan nhà nước có thẩm quyền yêu cầu bằng văn bản về việc cung cấp bản sao vi bằng phục vụ cho việc giám sát, kiểm tra, thanh tra, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án liên quan đến việc đã lập vi bằng. Tuy công dân không có quyền trực tiếp yêu cầu bản sao nhưng có thể đề nghị cơ quan nhà nước có thẩm quyền yêu cầu Văn phòng thừa phát lại cung cấp bản sao vi bằng cho mình để làm căn cứ trong quá trình giải quyết công việc liên quan đến mình.

Mua bán nhà đất bằng vi bằng có được hay không?

Như đã đề cập ở mục trên về vi bằng là gì và giá trị pháp lý của vi bằng. Thì vi bằng chỉ là căn cứ để xác minh rằng thật sự có giao dịch được thực hiện chứ không phải là giấy tờ xác minh hợp đồng mua bán, chuyển nhượng quyền sử dụng đất. Cho nên không thể công chứng, chứng thực và không có hiệu lực pháp luật trong việc mua bán đất đai.

Dựa trên những quy định mới của pháp luật, việc lập vi bằng nhà đất khi mua bán nhà đất là hình thức không được công nhận bởi pháp luật. Nếu như có ai dùng hình thức lập vi bằng trong thì hợp đồng chuyển nhượng đất đai sẽ bị coi như là chưa được chứng thực, vi phạm Điều 167 Luật Đất đai 2013 và hợp đồng mua bán sẽ bị vô hiệu.

Tuy nhiên, lợi dụng sự nhẹ dạ cả tin và thiếu hiểu biết chính xác về vi bằng là gì của người dân mà nhiều kẻ xấu đã có hành vi lừa đảo trong việc mua bán nhà đất bằng vi bằng. Trên thực tế, việc mua bán nhà đất bằng hình thức lập vi bằng nhưng thế lại thường diễn ra. Hy vọng qua bài viết trên, bạn đã có cái nhìn đúng hơn về vi bằng để tránh được các thủ đoạn lừa đảo nhé.